Aile Konutu Şerhi Nedir?

Türk Medeni Kanununda “aile konutu” kavramına evliliğin genel hükümleriyle ilgili olan 194. maddede, mal rejimini düzenleyen 240, 254, 255 ve 279. maddelerde ve mirasın paylaşılmasına ilişkin 652. maddede yer verilmiştir. Evliliğin genel hükümleri arasında düzenlenen ve evlilik birliğinin korunmasını hedefleyen bir düzenleme olan TMK. m. 194 aile konutunu tanımlamamıştır. İşte, aile konutu şerhi ile ilgili detaylar…

Aile Konutu Nedir?

TMK. m. 194’ ün gerekçesinde aile konutu “ eşlerin bütün hayat faaliyetlerini gerçekleştirdiği, yaşantısına buna göre yön verdiği, acı ve tatlı günleri içinde yaşadığı, anılarla dolu bir alan” olarak tanımlanmıştır.

Aile Konutu Üzerindeki Haklar Nelerdir?

1. Aile konutu üzerinde eşin ya da eşlerin hakkı,
2. Tek başına mülkiyet,
3. Birlikte mülkiyet,
4. İntifa,
5. Oturma,
6. Üst hakkı gibi bir sınırlı aynȋ hak da olabilir.

Tasarruf yetkisi kısıtlanan eşin hakkı kirada olduğu gibi bir şahsȋ hak da olabilir. Eşlerden biri aile konutu üzerinde tek başına mülkiyet hakkına sahipse, o zaman üçüncü kişilerle yaptığı aile konutunu konu alan işlemlerin geçerliği, diğer eşin rızasına bağlıdır.

Aile Konutu Şerhi Nedir?

Aile konutu şerhi, eşlerden tapu üzerine kayıtlı olanın kural olarak diğer eşe sormadan 3. şahıslara devir ve temlik etmesini engellemek amacı ile konulur. Bu şerh tapuya verilince eşler tek başlarına artık o taşınmazda satış ipotek tesisi gibi tasarrufi işlemler yapamayacaklar ve o taşınmazın satılmak istenmesi durumunda almak isteyen üçüncü şahıs ta bu şerhi görünce burasının aile konutu olduğunu anlayacak ve ona göre hareket edecektir. Tapu memuru da eşlerin rızası olmadan satış işlemini yapmayacaktır. Ancak, Aile konutu şerhinin etkisi evlilik birliğinin devamı süresi ile sınırlıdır. Eğer boşanma davası sırasında bu şerh hakim tarafından kararlaştırılmış ise boşanmaya karar verilmesi durumunda, kararda boşanmanın kesinleşmesi ile birlikte aile konutu şerhinin kaldırılması konusunda da karar verilmesi gerekir. Eşler tarafından aile konutu olarak seçilmiş ancak eşlerden birisinin adına kayıtlı ev için diğer eş yada eşler müştereken tapuya başvurarak tapuya aile konutu şerhini koydurabilirler. Bunun için başvurucunun, konutun aile konutu olduğunu kanıtlayan muhtarlıktan alınmış belge ile nüfus müdürlüğünden alınmış vukuatlı aile nüfus kayıt örneği yahut evlilik cüzdanını götürmesi yeterli olacaktır. Aile konutu olan yerin aile konutu olduğu konusunda çekişme varsa o zaman aile mahkemesine dilekçeyle başvurup mahkeme kararı ile aile konutu şerhinin konulması talep edilecektir.

Aile konutu şerhi, aile konutu olarak kullanılan bölüme isabet eden arsa payı üzerine değil, taşınmazın tamamı üzerine verilirse, ilgili taşınmaz üzerinde pay sahibi olan diğer paydaşları veya sınırlı aynî hak sahiplerini de olumsuz etkiler. TMK. m. 194’ün getirdiği korumadan yararlanabilmek için, eşlerin Türk hukukuna uygun olarak resmȋ bir şekilde evlenmiş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra üçüncü kişilerce de söz konusu konutun eşler tarafından aile konutu olarak kullanıldığının bilinmesi gerekir. Fiili beraberlikler (taraflar farklı cinsten olsalar bile) hukukȋ muteberlik bakımdan bir aile değildir. Bu yüzden bu kişilerin birlikte oturdukları konut TMK. m. 194 anlamında bir aile konutu değildir ve bu hükmün kapsamına girmez. Buna karşılık, butlanla sakat olan evlilikler iptal edilinceye kadar geçerli evlilikler gibi hüküm ve sonuç doğurdukları için, bu tür evliliklerde kullanılan konutlar, aile konutu olarak değerlendirilir ve TMK. m. 194’ün getirdiği korumadan yararlanır. TMK. m. 194’le getirilen korumadan yararlanabilmek için, tasarruf işleminin yapıldığı esnada söz konusu konutun aile konutu olarak aile tarafından fiilen kullanılıyor olması gerekmektedir.

Aile Konutu Şerhi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Tapu Sicili Tüzüğünün tasarruf hakkını kısıtlayan şerhler için aranacak belgeler başlıklı 49.maddesinin c bendine göre, şerh için nüfus kayıt sisteminden ya da doğrudan nüfus müdürlüklerinden alınan yerleşim yeri (ikametgâh) belgesi ve evlilik birliğinin devam ettiğini gösterir nüfus kayıt örneğinin ibrazı şerhin konulması için yeterlidir.

Ayrıca aile hukuku şerhi ile ilgili ve aile konutu şerhi nasıl kaldırılır, aile konutu şerhi olmayan evin satışı, aile konutu şerhi dilekçesi gibi sorularınızda gayrimenkul hukuku avukatımıza yöneltebilir ve danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.