Rekabet Kurumu’nun 08.03.2013 tarih ve 13- 13/198-100 sayılı kararı ile 12 bankanın mevduat, kredi ve kredi kartı konularında birlikte fiyat tespit etmek amacıyla “kartel oluşturduğu” tespit edilmiştir. Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin 2014/137 Esas 2014/139 Karar sayılı ve 05.12.2014 tarihli kararı, Rekabet Kurumu kararını hukuka uygun bularak, bankalarca açılan iptal davalarını reddetmiştir.
İlgili karar Danıştay 13. Daire Başkanlığının 2015/2974 esas 2015/4612 Karar sayılı ilamı ile temyiz taleplerini reddetmiştir. Daha sonra ilgili kararla ilgili karar düzeltmeye başvurulmuş olup; dosya henüz kesinleşmemiştir. Birçok mahkeme kartel tazminatı talepli davalarında Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin kararını bekletici mesele yapmıştır. Karar düzeltme aşaması henüz tamamlanmadığı için de mahkemeler karar vermekten imtina etmektedir. Ancak İstanbul 12. Tüketici Mahkemes’ince bu konuda tüketici lehine verilmiş bir karar bulunmaktadır.
12 bankanın kartel oluşturarak faiz oranlarını birlikte belirlemesi sebebiyle serbest piyasa bozulmuş, faiz oranları suni olarak artmıştır. 4054 Sayılı Rekabet Kanunu’nun 1. maddesinde:
“Bu Kanunun amacı, mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamaktır.”
şeklinde kanunun amacını açıklanmıştır. Ayrıca Anayasa’nın 48. maddesinin de konuyla ilgili olduğunu vurgulamak gerekir. Bu nedenledir ki bankalarca oluşturulan kartel nedeniyle bundan zarar görenlerce bir tazminat talep edilmesi mümkün hale gelmiştir. Zira rekabet ortamının korunması esastır.
Söz konusu kartelin oluşmasına sebebiyet veren bankalar şunlardır:
1- Akbank T.A.Ş.
2- Denizbank A.Ş.
3- Finansbank A.Ş.
4- HSBC Bank A.Ş.
5- ING Bank A.Ş.
6- Türk Ekonomi Bankası A.Ş.
7- Türkiye Garanti Bankası A.Ş.
8- Türkiye Halk Bankası A.Ş.
9- Türkiye İş Bankası A.Ş.
10- Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.
11- Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.
12- T.C. Ziraat Bankası A.Ş.
13- Garanti Ödeme Sistemleri A.Ş.
14- Garanti Konut Finansmanı Danışmanlık A.Ş.’dir.
Rekabet Kurumu bu bankaların 21.08.2007 ve 22.09.2011 tarihleri arasında, mevduat (kamu bankaları için ayrıca kamu mevduatı), kredi ve kredi kartı hizmetlerinde kartel (uyumlu eylem/uzlaşma) oluşturduğunu tespit etmiştir.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 57. ve 58. Maddelerine dayanılarak hesaplanacak olan zararın 3 katı kadar tazminat talepli bir dava açılabilecektir. Tazminat tutarının tayini Mahkemece yapılacaktır. 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 57. maddesine göre,
“Her kim bu Kanuna aykırı olan eylem, karar, sözleşme veya anlaşma ile rekabeti engeller, bozar ya da kısıtlarsa yahut belirli bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu kötüye kullanırsa, bundan zarar görenlerin her türlü zararını tazmine mecburdur.”
Bu zarar hakkında yine aynı kanunun 58. maddesinde şöyle bir hüküm vardır:
“Rekabetin engellenmesi, bozulması veya kısıtlanması sonucu bundan zarar görenler, ödedikleri bedelle, rekabet sınırlanmasaydı ödemekte olacakları bedel arasındaki farkı zarar olarak talep edebilir.”
Ayrıca 58. maddenin son fıkrasında:
“Ortaya çıkan zarar, tarafların anlaşması ya da kararı veya ağır ihmalinin olduğu hallerden kaynaklanmaktaysa, hâkim, zarar görenlerin talebi üzerine, uğranılan maddi zararın ya da zarara neden olanların elde ettiği veya elde etmesi muhtemel olan kârların üç katı oranında tazminata hükmedebilir.”
denilmiştir.
Banka müşterileri ile bankalar arasında mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri bakımından sözleşme ilişkisi olduğundan 10 yıllık zamanaşımı söz konusu olacaktır. Bu nedenle Ağustos 2017-Eylül 2021 tarihleri aralığında ilgili işlemlerin tazminat taleplerinin yapılabilmesi mümkündür. Kartel tazminatı talebi belirsiz alacak davası olarak ileri sürülecektir. Ancak Rekabet Kurumu kararının iptali amacı ile açılmış olan dava henüz kesinleşmediğinden bu taleple açılan kartel tazminatı davaları ilgili iptal kararının iptali talebi ile açılmış davanın sonucunu bekletici mesele haline getirmekte, dolayısıyla aşama kaydedilememektedir.
Rekabet Kurumu Kararı için:
( http://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=30851aa5-2cf3-4c54-b284-e192ed6ed71b )