Miras bırakanın mirasçısını mirastan mahrum bırakmasına mirastan ıskat denir. Iskatı mirastan çıkarma olarak da tanımlayabiliriz. Normal şartlar altında bizim hukuk sistemimizde mirasçıları mirastan mahrum bırakmanın önüne geçilmek hedeflenmiş ve bu nedenle de muris muvazaası işlemlerinin iptali mümkün kılınmıştır. Ancak bazı durumlarda mirasçıların mirastan mahrum bırakılmasına kanun koyucu imkan tanımıştır. İşte, mirastan ıskat hakkında hukuki bilgiler.
Iskat Nedir?
Mirastan ıskat ne demek? Bilindiği üzere miras bırakan yasal mirasçılarının saklı payları dışında kalan kısımları için zaten dilediği gibi tasarrufta bulunma hakkı vardır. Mirasta ıskat ise yasal mirasçıların saklı payları üzerinde miras bırakanın tasarrufta bulunarak miras hakkının ortadan kaldırılmasıdır.
Özetle mirasta ıskat; mirasçıların saklı payları üzerinde yapılan tasarrufa ilişkindir. Nitekim saklı pay dışında kalan miras üzerinde miras bırakanın herhangi bir ıskata gerek duymadan dilediği gibi tasarrufta bulunma hakkı vardır.
İlginizi Çekebilir: Mirasta Tenkis Davası ve Saklı Pay
Mirasta Iskatın Hukuki Dayanağı Nedir?
Mirasta Iskat Türk Hukukunda Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir. Medeni Kanunu’nda 510. maddesinde düzenlenmesiyle yasal olarak da güvence altına alınmıştır.
Miras bırakanın mirastan ıskatın yapabilmesi için kanunda öngörülen hallerin gerçekleşmesi gerekmektedir.
Mirasta Iskatın Yapılabilmesi İçin Öngörülen Haller Nelerdir?
Yasada öngörülen hallerden ilki mirasçının ya miras bırakana karşı ya da yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesiyle mirastan ıskat yapılabilir. İkinci hal ise mirasçının yine miras bırakana karşı veya miras bırakanın ailesine karşı özellikle aile hukukundan doğan yükümlülükleri yerine getirmediği takdirde yine mirastan ıskat yapılabilir.
Bu haller açıkça TMK’nın 510. maddesinde belirtilmiştir.
- Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,
- Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
Bu öngörülen iki hal de mirasta ıskatın türleri olan alelade ıskatın sebepleri olarak karşımıza çıkar. O halde mirasta ıskatın türlerine de bakmamız gerekiyor.
Mirastan Iskatın Türleri Nelerdir?
Alelade Iskat
Cezai Iskat olarak da bilinir ve mirasta ıskat türlerinden biridir. Mirasçı ile miras bırakan arasındaki ilişkiye ve birbirlerine olan bağlarına mirasçı tarafından zarar verilmesi durumunda mirasçının mirastan ıskat edilmesidir. Aynı zamanda kanunda öngörülen yukarıda belirttiğimiz iki hal Aleladen ıskatın sebepleridir.
Özetle mirasçı miras bırakana karşı veya yakınlarından birine karşı ağır suç işlemişse ya da aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediyse aleladen ıskatın sebepleri gerçekleşmiş olur. Burada önemli olan ağır suçun ne anlama geldiğidir. Şöyle ki; buradaki suç kavramı ceza hukukundaki suç kavramı olarak düşünülmemelidir. Daha çok Medeni Hukuktaki suç kavramı olarak nitelendirilmesi gerekir. Bu noktada suç kavramının maneviyat boyutu ele alınır. Örneğin miras bırakana veya yakınlarına karşı kişilik haklarını ihlal etmesi , aile bağlarına zarar vermesi gibi durumları sergilemesi suç olarak nitelendirilebilir.
Suçun maneviyat boyutunda nitelendirilmesi sebebiyle gerçekten aile bağlarını ağır şekilde zarar verilip verilmediği mahkemece değerlendirilir. Suçun ağır olup olmadığı ise hakimin takdir yetkisine bağlıdır. Yargılama da mirasçının suça teşkil fiilinin aile bağlarına ağır şekilde zarar verilip verilmediği detaylı bir şekilde incelenir.
İkinci hal olan aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmemesinde de dikkat edilmesi gereken husus; mirasçının yerine getirmesi gereken yükümlülüğün derecesinin ne olduğudur. Yani basit bir yükümlülük mirastan ıskat niteliği taşımaz. Dolayısıyla yine burada da yükümlülüklerin neler olduğunu belirtmek gerekir. Burada mirasçının yerine getirmesi gereken bakımını sağlama, bakma, nafaka ödeme, sadakat borcu gibi yükümlülükleri vardır. Mirasçı işbu yükümlülükleri yerine getirmediği takdirde miras bırakan ıskat yapma hakkı doğar.
Aciz Sebebiyle Iskat
Mirasçının şahsi borçlarını ödemede aciz durumunda kalmasıyla miras bırakan mirasçıyı ve onun çocuklarını korumak amacıyla mirasından çıkarmasıdır. Buradaki önemli nokta ise miras bırakan alelade ıskattaki gibi tümden mirasçıyı mirasından çıkarmaz. Mirasçı aciz sebebiyle ıskatta kısmen mirastan çıkarılır.
Bu durum TMK’nın 513.maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre miras bırakanın aciz sebebiyle mirasçıyı mirasından ıskat yapabilmesi için şartlar öngörülmüştür. Şöyle ki;
Aciz Sebebiyle Iskat’ın Şartları
İlk olarak mirasçının altsoyu olması gerekmektedir. Altsoyu bulunmayan mirasçının aciz sebebiyle mirastan ıskatı yapılamaz. Burada doğmuş bir altsoydan bahsedilir ancak doğacak bir altsoyunun bulunması da kabul edilir. İkinci olarak mirasçının borçlarını ödemede aciz durumunda kalması gerekmektedir. Ödeme durumu varken miras bırakan bu sebebe dayanarak mirastan ıskat yapamaz. Yukarıda belirttiğimiz gibi aciz sebebiyle ıskat kısmen yapılır. Dolayısıyla üçüncü şart olarak da mirasta ıskatın kısmen yapılmasıyla mirastan kalan diğer kısmın mirasçının çocuklarına bırakılmasıdır.
Ayrıca; mirastan ıskat Yargıtay kararları, mirastan ıskat vasiyetname örneği, mirastan ıskat sebepleri, mirastan ıskat nasıl yapılır, mirastan ıskat davasını kimler açabilir, mirastan ıskat dilekçesi, mirastan iskatin iptali ve bunlar gibi konularda hukuk büromuzun miras avukatı ile görüşebilir ve daha ayrıntılı bilgiler alabilirsiniz.