6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 638 ve devamı maddelerin de ortaklıktan çıkma ve çıkarılmaya ilişkin hususları düzenlemiştir. Buna karşılık limited şirket ortağının şirket ana sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa bir başka kişiye payını devrederek ortaklıktan ayrılması mümkündür.
Limited Şirkette Ortaklıktan Çıkma
Limited şirket ortaklarından birinin ortaklıktan çıkması için sözleşmede çıkma hakkı tanınmış olması yahut haklı sebeplerin varlığı aranmaktadır. Bu sebeplerden biri gerçekleşmişse ve ortaklardan biri bu amaçla bir dava açmışsa, kendisi açısından aynı sebepler gerçekleşmiş olan ortak da söz konusu davaya katılabilecektir.
- Şirket Ana Sözleşmesinde Ortaklıktan Çıkmanın Düzenlenmiş Olması
Ortaklıktan çıkmanın şirket ana sözleşmesinde düzenlenmiş olması tek başına yeterli olmamakla birlikte düzenleme koşullarının nasıl düzenlendiği de önem arz etmektedir. Sözleşmede ortaklıktan çıkma belli şartların yerine getirilmesine, zamana veya şarta bağlı hale getirilmiş olabilir. Bu durumda söz konusu koşulların oluşup oluşmadığına bakılmalıdır. Sürecin tespitinde ve izlenecek yolda ticaret hukukunda uzman, şirketler hukukuna ve ortaklıktan çıkma prosedürüne hakim bir avukat ile istişare etmek faydalı olacaktır.
Sözleşmede, bir kısım ortakların ortaklıktan çıkma hakkına sahip olduğu belirtilirken bir kısım ortakların ortaklıktan çıkması yasaklanmış olabilir. Ancak Türk Ticaret Kanunu 358. maddesinde eşit işlem ilkesini düzenlemiştir. Buna göre pay sahipleri eşit şartlarda eşit işleme tabi tutulacaklardır. Böyle bir hüküm eşit işlem ilkesine aykırılık teşkil edeceğinden bu şartın geçerli kabul edilmeyeceği kanaatindeyiz.
- Haklı Sebebe Dayanarak Ortaklıktan Çıkarma
Haklı sebebe dayanarak limited şirket ortaklarından birinin ortaklıktan çıkarılabilmesi için temel kriter ortaklık ilişkisinin devamının imkansız hale gelmesidir. Haklı sebep ortakların şirket ortaklığından kaynaklı iş ilişkilerinden ileri gelebileceği gibi şahsi ilişkilerinden kaynaklı bir sorundan da kaynaklanabilir. Meydana gelen bu durumda tarafların kusuru aranmayacak olup yalnız bu durumun ortaklık ilişkisinin devamını imkansız hale getirmiş olması yeterli olacaktır.
Kanunda haklı sebeplere ilişkin açık bir tanım yapılmamış olmakla birlikte kanunun farklı maddelerindeki düzenlemeler haklı sebep olarak sayılmıştır. TTK madde 245’te şirketin sona ermesi ve ortağın ayrılmasında haklı sebepler örnek mahiyetinde sayılmıştır.
Buna göre şirketin yönetim işlerinde veya hesaplarının çıkarılmasında bir ortağın şirkete ihanet etmiş olması, kişisel menfaatleri uğruna şirketin ticaret unvanını veya mallarını kötüye kullanması haklı sebeplere örnek olarak verilebilecektir. Dolayısıyla somut olayın koşullarına, şirket yapısına ve diğer tüm etmenlere bakılarak haklı sebebin var olup olmadığı hususunda karar verilmesi gerekmektedir.
Limited Şirkette Ortaklıktan Çıkarma
Limited şirketlerde ortaklıktan çıkarma sözleşmede yer alan sebeplerin meydana gelmesi durumunda ortaklığın karar alması yahut haklı sebebin varlığı halinde söz konusu olabilecektir. Haklı sebebin varlığı halinde mahkeme kararı ile ortağın şirketten çıkarılmasına karar verilebilir.
- Şirket Ortaklarının Kararı İle Ortaklıktan Çıkarma
Şirket ana sözleşmesinde ortaklıktan çıkarmaya ilişkin düzenleme yer alıyorsa bu düzenlemeye uygun şartların gerçekleşmesi halinde ortaklıktan çıkarma kararı verilebilir. Söz konusu sözleşme hükümlerinin eşit işlem ilkesine uygun ve objektif olarak kabul edilebilir nitelikte olması gerekmektedir. Ortaklıktan çıkarma kararının genel kurul kararı ile alınması gerekmektedir.
TTK’nın 621. maddesi önemli kararlar başlığını taşımaktadır ve bir kısım genel kurul kararları bakımından temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması koşulunu düzenlemiştir. Bir ortağın haklı nedenle şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması ve bir ortağın şirket sözleşmesinde ön görülen sebepten dolayı şirketten çıkarılması için de bu oy çokluğunun sağlanması gerekmektedir.
Genel kurul kararı ile ortaklıktan çıkarılan ortağa bu kararın Noter kanalı ile tebliğ edilmesi gerekmektedir. Bu tebliğin ilgili ortağa yapılmasından itibaren 3 ay içerisinde açılacak bir dava ile genel kurul kararının iptali talep edilebilecektir. Mahkeme, ortaklıktan çıkarmaya ilişkin sebebin meydana gelip gelmediğini inceleyecektir.
Sözleşmede yer alan bir nedene dayanarak ortaklıktan çıkarma kararı alındı ise açılacak olan davada Mahkeme yalnızca bu sözleşme hükmünün kanuna, genel ahlaka ve kişilik haklarına uygunluğu yönünden bir inceleme gerçekleştirecektir. Yani sözleşmede yer alan bir nedene dayalı ortaklıktan çıkarma işleminde sebebin haklılığı tartışılmayacaktır.
- Mahkeme Kararı İle Ortaklıktan Çıkarma & Haklı Sebebin Varlığı
Haklı sebeplerin bulunması halinde ortaklık sözleşmesinde çıkarma hükümlerinin düzenlenip düzenlenmediğine bakılmaksızın ortaklıktan çıkarma hakkı doğacaktır. Bu hak dava yolu ile ileri sürülebilecektir.