Uzaktan çalışma özellikle Covid-19 pandemisi ile birlikte gündeme gelmişse de öncesinde de işverenler tarafından uygulanan ve tercih edilen bir çalışma yöntemi olmuştur. Gelişen teknolojinin de bu duruma hizmet ettiği ve hem çalışanların hem de işverenlerin işin kolaylaştırdığı yadsınamayacaktır. 10.03.2021 tarihinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yayınlanan uzaktan çalışma yönetmeliği ile uzaktan çalışmanın ne şekilde gerçekleştirileceği, usul ve esasları ile işverenlerin uyması gereken kurallar detaylandırılmıştır.
Uzaktan Çalışma Nedir?
Uzaktan çalışma iş görme borcunun bütününü veya bir kısmını işyerinden değil başka bir ortamdan gerçekleştirme anlamına gelir. İşçi, işveren tarafından iş organizasyonunun gerekleri doğrultusunda işçinin evinde ya da teknolojik araçların vasıtası ile iş yeri dışında başkaca bir ortamda bu tür çalışma gerçekleştirebilecektir. Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerekmektedir.
Uzaktan Çalışmaya İlişkin İş Sözleşmesi
Bakanlık tarafından yayınlanan yönetmeliğe göre uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmesinin yazılı olması gerekmektedir. Sözleşme yapılacak işi tanımlamalı, işin ne kadar süre için ve nerede yapılacağını içermelidir. Yine ücret, ödeme, işin yapılmasında kullanılan araç ve gereçler ile bunların ne şekilde muhafaza edileceği hususları gibi genel ve özel hükümler sözleşmede yer almalıdır.
Çalışma Ortamı Ve Ekipmanların Temini
İşçi, işverenin işini görmek amacıyla evinde veya başka bir mekanda bir takım ekipmanlara, araç ve gereçlere ihtiyaç duyabilir. Öncelikle bu tür çalışmanın yapılacağı yer ile ilgili bir düzenleme yapılması gerekiyorsa taraflar bunu aralarında anlaşarak belirlemeli ve maliyet gerektiren bir durum söz konusu ise bu maliyeti kimin karşılayacağı işçi ve işveren arasında kararlaştırılmalıdır.
Şayet işçinin yapmakta olduğu iş üretim gerektiren ve malzeme ve iş araçlarının bulunmasını gerektiriyorsa iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmadığı sürece bu ekipmanların işveren tarafından sağlanması esastır. Bu araçların ne şekilde kullanılacağı, bakım ve onarımının ne şekilde yapılacağı hususlarının işçiye bildirilmesi gerekir.
İşveren şayet bir kısım araç ve gereçler teslim etmiş ise bunların bir liste halinde bedelleri ile birlikte işçiye teslim edilmesi ve listenin bir örneğinin de işçinin özlük dosyasında saklanması gerekmektedir.
İşçinin Çalışma Süresi
İş sözleşmesinde uzaktan çalışmanın hangi saatler aralığında ve ne kadar süre için yapıldığının yazılması gerekmektedir. Şüphesiz ki ilgili mevzuatta yer alan haftalık çalışma saatlerine uygun olarak düzenleme yapılmalıdır. Bu düzenleme ve sınırlamalara tabii olmak koşulu ile çalışma saatleri değiştirilebilecektir. Uzaktan çalışan işçinin fazla mesai yapması talep edilecekse bunun yazılı olarak yapılması ve işçinin kabul etmesi aranır.
İş Sağlığı Ve Güvenliği
İş yerinde işin yapıldığı esnada bir takım sebeplerden kaynaklanan ve işçinin sağlığına zarar verilmesini engellemek ve buna sebep olacak koşulları ortadan kaldırmak maksadı ile yapılması gereken işler ve alınması gereken önlemlere iş sağlığı ve güvenliği denilmektedir. İşveren çalışanın, üretimin ve işletmenin güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu nedenle mevzuatla belirlenen ve işin gereklerinden kaynaklanan önlemleri almak zorundadır. Bu tür çalışmada durumunda da işverenin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin sorumlulukları sona ermez. Bu amaçla işçiye gerekli eğitimler verilmeli, sağlık durumu gözetilmeli ve işin yapılması için kullanılan ekipmanlar, araç ve gereçlere ilişkin gerekli iş güvenliği tedbirleri alınmalıdır.
Uzaktan Çalışma Hangi İşlerde Yapılamaz?
Uzaktan çalışma yapılamayacak işlerin neler olduğu yönetmeliğin 13. maddesinde sayılmıştı. Buna göre:
- Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma,
- Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerin işlenmesi veya bunların atıkları ile çalışılması,
- Biyolojik etkenlere maruz kalma tehlikesi olan işlemleri içeren işler,
- Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili kanun hükümlerine göre hizmet alım suretiyle yürütülen işler, milli güvenlik bakımından stratejik önem taşıyan proje, birim, tesis ya da hizmetten sorumlu olan veya bu hizmeti alan kamu kurum veya kuruluşları uzaktan çalışma yapılıp yapılmayacağını kendisi belirler.
İşyerinden Çalışırken Uzaktan Çalışmaya Geçilebilir Mi?
İşçi ile işveren arasındaki ilişki uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi işçi çalışmaya devam ettiği sırada da tarafların anlaşmaya varması halinde sözleşme uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir.
İşçi normal çalışma düzeninde çalışmaya devam ederken şayet uzaktan çalışmaya geçmek isterse bunun için öncelikle yazılı bir talepte bulunması gerekir. İşin ve işçinin niteliğine göre işveren bir değerlendirme yapmalı ve talebin yapıldığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak bu talebe cevap vermelidir. Talep kabul edilecek olursa sözleşme yapılması gerekir.
Uzaktan çalışma hakkı nedir ve nasıl kullanılır, konulu içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.