İkale, tarafların anlaşmasıyla iş sözleşmesinin sona erdirilmesidir. İşçi ve işveren iş ilişkisinin ne şekilde sona ereceği konularında anlaşma sağlayarak iş akdini karşılıklı sona erdirirler. Bu durumda taraflar arasında yapılacak sözleşmeye ikale sözleşmesi denilmektedir.
Uygulamada ikale sözleşmesi yapılmasının amacı işçi açısından haklarını bir an önce almış olmak iken işveren açısından yargılama ile gelecek maddi külfetten kurtulmaktır. Ancak Yargıtay’ın uygulamada ikale sözleşmesi için ön gördüğü bir kısım koşullar vardır. Bu koşulları taşımayan ikale sözleşmeleri geçersiz olacaktır ve işçinin dava açma hakkı bulunacaktır.
İkale Sözleşmesinde Cezai Şart
İkale sözleşmesine cezai şart konulabilir. Bunun sonuçları işçiyi de işvereni de bağlar. İkale sözleşmesinin koşullarına aykırı davranan tarafın cezai şart ödemesine karar verilmesi halinde aykırılığın meydana gelmesiyle birlikte diğer taraf cezai şartın ödenmesini talep edebilecektir.
İkale Sözleşmesi Şarta Bağlanabilir mi?
İkale sözleşmesi şarta bağlanamaz. Bu nedenle sözleşmede fazlaya ilişkin hak ve alacakların saklı tutulacağına ilişkin ibarelerin yer almaması gerekmektedir. Zira ikale sözleşmesi işçi ve işveren açısından iş ilişkisinin anlaşarak bütünüyle neticelenmesi anlamına gelmektedir.
İkalede Geçerlilik Şartları
Yargıtay kararları doğrultusunda ikale sözleşmelerinin özellikle işçinin aleyhine düzenlenmesi ihtimaline karşılık geçerlilik koşulları belirlenmiştir. Bu koşulları barındırmayan bir ikale sözleşmesi geçersiz sayılacaktır ve taraflar arasında iş akdi anlaşma ile sona ermemişçesine taraflar hukuki süreçlere devam edebilecektir.
Yargıtay’ın ikale sözleşmeleri bakımından 2 temel kuralı bulunmaktadır. Buna göre:
• İş sözleşmesinin sona erdirilmesinde tarafların MAKUL yararı bulunmalıdır.
• İkale talebi işverenden gelmişse, işçiye kanuni tazminatlarına ilave olarak EK BİR MENFAATİN sağlanması gerekir.
Makul yarar işçinin işten ayrılmasını anlamlı kılacak veya gerektirecek bir takım sebeplerin bulunmasıdır. Yine işçiye kıdem ve ihbar tazminatı gibi feshe bağlı haklarına ek olarak tanınmış bir takım menfaatlerin bulunması gerekir. Örneğin işçiye bu alacaklarına ek olarak 2-4 aylık ücreti kadar bir ek ödeme yapılması, İşsizlik Sigortasının karşılanması, Sağlık Sigortasının devamı gibi ödemeler kararlaştırılmış olmalıdır.
İkale Sözleşmesi İle İşten Ayrılan İşçi İşsizlik Maaşına Hak Kazanır mı?
İkale sözleşmesi ile işten ayrılan işçiye işsizlik maaşı ödenmez. Bu amaçla İşkur‘a yapılan başvurular olumsuz sonuçlanacaktır.