Hukuki işlemlerin hayatın içerisinde nasıl uygulandığını ve hangi anlamda yapıldığını ve hangi sonuçları doğurduğunu bilmemizde fayda vardır. Zira gerek ikili ilişkilerde gerekse ailesel ve akrabalık ilişkilerinde pek çok hukuki işlem farklı sonuçlar doğurabilir. Bu yazımızda miras bırakanın muvazaalı işlemlerinden bahsedeceğiz. Öncelikle muris muvazaası ne demek açıklamakla başlayalım.
İlgili Alan: Miras Avukatı
Muvazaa Nedir?
Muvazaa nedir? Kişilerin arasında yapılan işlemin amacıyla gerçek niyetlerinin farklı olması durumunda yapılan işlem muvazaalı demektir. Yani kişinin bir 3. kişi ile yaptığı işlemdeki amaç ile asıl yapmak istediği işlemdeki amacın aynı olmamasıdır. Muvazaalı işleme örnek olarak bir kişinin mallarının üzerine haciz işlemi yapılmaması için mallarını şimdilik başka bir kişinin üzerine devretmesi işlemini tapuda satış olarak göstermesini örnek olarak verebiliriz. Zira burada amaç gerçekten mallarını bir 3. kişiye satması değil mallarının üzerine haciz konulmaması için bir başkasına ödünç vermesidir.
Mutlak Muvazaa
Genellikle uygulamada en sık gördüğümüz muvazaa işlemleri mutlak muvazaadır. Kişiler arasında gerçek niyetlerini gizleme amacıyla yaptıkları sözleşme ve işlemlere mutlak muvazaalı işlem denir. Yukarıda verdiğimiz örnek gibi haciz işlemlerinden kaçmak amacıyla mallarını bir 3.kişiye satış olarak göstermekte olup asıl amacın mallarını haciz durumları düzelene kadar ödünç vermek olan işleme mutlak muvazaalı işlem diyebiliriz.
Nisbi Muvazaa
Bu muvazaa türünde ise taraflar arasında ortak irade ile bir işlem gerçekleşir fakat bu işlemi saklamak amacıyla farklı bir işlem olarak göstermelerine nisbi muvazaalı işlem denir. Örneğin bir kişi 3. bir kişiye malını bağışlamak istediği halde diğer mirasçıların bu duruma itiraz etmemesi için bağışlama işlemini satış işlemi olarak göstermesine nisbi muvazaalı işlem deriz. Burada iki tür işlem karşımıza çıkar. Birincisi kişiler arasındaki ortak irade ile kurulan işlemdir. Yani taraflar arasında asıl yapılmak istenilen işlemdir. İkincisi de etrafa gösterdikleri işlemdir. Muvazaanın ne olduğunu ve hangi türlerinin olduğunu detaylıca belirttikten sonra miras bırakanın yaptığı muvazaalı işlemleri açıklamaya geçebiliriz. Şöyle ki;
Miras Bırakanın Muvazaalı İşlemleri Nelerdir?
Kural olarak miras bırakanın yapmış olduğu muvazaalı işlemler türü bakımından nisbi muvazaa niteliğindedir. Dolayısıyla miras bırakanın gerçek iradesini saklamak amacıyla yaptığı hukuki işlemler söz konusudur. Genellikle miras bırakanın gerçek niyeti mirasçılarından mal kaçırmaktır. Mal kaçırmak amacıyla yaptığı hukuki işlemler nisbi muvazaalı işlemlerdir. Bu durum uygulamada miras bırakanın mirasçısının hakkını kullanmasını engellemek amacıyla gayrimenkul malını bir 3.kişiye bağışlamak istemesi fakat ileride mirasçının itiraz hakkını kullanma ihtimaline karşı bu bağışlama işlemini tapuda satış olarak göstermesi şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda miras bırakanın mal kaçırma amacıyla yaptığı muvazaalı işlemlere ‘’Muris Muvazaası’’ denir.
Muris Muvazaasının Şartları
Yukarıda da belirttiğimiz gibi muris muvazaasındaki amaç; mirasçıların ileride tenkis davası açarak miras paylarını almalarını önlemektir. burada mal kaçırma amacıyla asıl yapmak istediği bağışlama işlemini tapuda satış işlemi olarak göstermektedir. Buna karşılık saklı pay mirasçılarının ileride bu işlemden ötürü dava açmasını engellemek ister. Muris muvazaasının dört temel şartı vardır:
- Bunlardan ilki görünen bir işlemin olmasıdır. Yapılmak istenmeyen ancak niyeti saklama amacıyla yapılması gereken işleme görünen işlem deriz.
- İkinci şart; taraflar arasında muvazaa anlaşmasının yapılmasıdır. Taraflar arasında muvazaalı işlemin neden yapıldığına dair anlaşmalarıdır.
- Üçüncü şart ise mirasçılardan mal kaçırmak için aldatma amacıyla hareket edilmesi gerektiğidir.
- Son şart ise gizli sözleşme yapılmasıdır. Yani taraflar arasında asıl yapılması istenilen ve herkesten saklanan sözleşmeye gizli sözleşme deriz.
Muris Muvazaası Kimlerle Yapılır?
Miras bırakan muvazaalı işlemi dilediği 3. kişilerle yapabilir. Yani miras bırakanın kötü niyetle muvazaalı işlem yapmasında kimlerle yapılabileceği konusunda sınırlama getirilmemiştir.
Uygulamada en çok karşımıza çıkan sorun; murisin daha önceden nikahsız birlikte yaşadığı kişiye karşı yaptığı işlemler muris muvazaasını oluşturur mu? konusudur. Zira çoğunlukla murisin daha önceden aralarında resmi nikah olmadan yaşadığı kişiyle hayatın olağan akışında birtakım işlemleri yaptığı görülmektedir. İşbu işlemlerin muris muvazaasına dahil edilip edilmediği sorun oluşturmaktadır. Burada birkaç ihtimal dahilinde konuyu ele almak gerekir.
Birinci ihtimalimiz tarafların daha önceden nikahsız birlikte yaşamaları ve sonrasında resmi nikah yapmaları durumudur. Eğer böyle bir durum söz konusu ise o zaman muvazaalı işlemin yapıldığı tarihe bakmamız gerekir. Çünkü tarafların nikahsız oldukları dönemde yapılan işlemler muris muvazaasıdır. Böyle bir durumda saklı pay sahibi mirasçılar bu muris muvazaası işlemine karşı dava açma hakları vardır.
İkinci ihtimal ise tarafların her daim nikahsız bir şekilde birlikte yaşamalarıdır. Böyle bir durumda murisin saklı pay mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemler zaten muvazaalı işlem niteliğindedir.
Ayrıca; muris muvazaası zamanaşımı, muris muvazaası ispat, muris muvazaası Yargıtay kararları, mirastan mal kaçırma cezası, mirastan mal kaçırma zamanaşımı, mirastan mal kaçırma dava dilekçesi, mirastan mal kaçırma davası zamanaşımı, gibi konularda da hukuk büromuzun miras avukatı ile iletişim kurabilirsiniz.