İflas, gerçek veya tüzel bir kişinin borçlarını ödemekte güçlüğe düşmesinin yanı sıra pasifi aktifinden çok daha fazla olup artık ticari hayatına devam edemeyecek hale gelmesi ve bu durumda alınacak Mahkeme kararı ile bu kişinin yasal durumunun aldığı hale verilen isimdir. İflas eden borçlunun bir takım davranışlarının suç teşkil etmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durumda hileli veya taksirli iflas suçu oluşabilmektedir.
Hileli İflas Suçu Nedir?
Malvarlığını eksiltmek amacı ile bir takım hileli tasarruflarda bulunan kişi bu hileli tasarruflarından önce ya da sonra iflas kararının verilmesi durumunda 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilmektedir. Burada hileli davranışların iflas kararı öncesinde veya sonrasında yapılmış olması önem arz etmez. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 161. maddesi hileli iflası düzenlemekte olup hileli iflasın varlığı için gerekli şartları şu şekilde sıralamıştır:
- Alacaklıların alacaklarının teminatı mahiyetinde olan malların kaçırılması, gizlenmesi veya değerinin azalmasına sebebiyet verilmesi,
- Malvarlığını kaçırmaya dair tasarruflarının meydana gelmesine engel olmak için ticari defter, kayıt veya belgelerin gizlenmesi veya yok edilmesi,
- Gerçekte bir alacak ve borç ilişkisi olmamasına karşın sanki böyle bir ilişki varmış gibi, borçların artmasına sebebiyet verecek şekilde belge düzenlenmesi,
- Gerçeğe aykırı muhasebe kayıtlarıyla veya sahte bilanço tanzimiyle aktifin olduğundan az gösterilmesi hileli iflas olarak tanımlanan eylem ve işlemlerdir.
Hileli iflas suçu ile cezalandırılan şey iflas etme değil, iflas kararına karşılık iflas eden kişinin malvarlığını azaltmaya yönelik tasarruflarıdır. Kişi, malvarlığını azaltan eylemlerini malvarlığını azaltma saiki ile hareket etmiş olmalıdır. Unutulmamalıdır ki iflas kararı verilmediği sürece hileli iflas suçundan bahsetmek mümkün olmayacaktır.
Bu suçun oluşup oluşmadığını tespit etmek için muhasebe kayıtları, muhasebe defter ve belgeleri, ticari defterler, sözleşme, makbuz, irsaliye ve sair finansal kayıtlar incelenmeli buna uygun olarak uzman bir bilirkişi raporu alınmalıdır.
Taksirli İflas Suçu Nedir?
Türk Ticaret Kanunu 18. Maddesinde basiretli tacir gibi hareket etme yükümlülüğünü düzenlemiştir. Buna göre her tacir ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmekle mükelleftir. Bu nedenledir ki tacirlerin ticari faaliyetlerinde tedbirli olması ve olası sonuçları ön görmesi gerekmektedir. Tacirin, ticari işletmenin gereklerine uygun olmayan işletmenin büyüklüğüne nazaran orantısız faaliyetlerde bulunması durumunda özen yükümlülüğüne aykırı davrandığını söylemek mümkündür.
Taksirli iflas suçunun oluşabilmesi için öncelikle Ticaret Mahkemesince verilmiş ve kesinleşmiş bir iflas kararının bulunması gerekir.
Hileli veya Taksirli İflas Suçları Uzlaşmaya Tabii midir?
Uzlaşma kurumu ile müşteki veya mağdur olan kişinin uzlaştırmacı vasıtasıyla anlaşma sağlayarak soruşturma sürecinin kapanması mümkün hale gelmiştir. Ancak hileli iflas suçu ve taksirli iflas suçu şikayete bağlı suçlar olmadığından uzlaştırmaya da tabi değildir. Şikayete bağlı olmayan suçlar re’sen soruşturulmakta olup herhangi bir şikayet süresi de ön görülmemiştir. Şikayetçi olan kişinin yargılama aşamasında şikayetinden vazgeçmesi de ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmayacaktır.
Ayrıca; daha detaylı konularla ilgili bilgi alabilmek için büromuzdan hukuki danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.