İşyerinde, işçilerin kimi zaman işveren veya işveren vekili tarafından istifa etmesi için baskı yapıldığı, çalışma şartlarının zorlaştırıldığı ve bu yolla istifa ettirilen işçinin hakları ödenmeksizin işten çıkmasının sağlanması gibi olaylarla karşı karşıya kalınmaktadır. Çoğu zaman işçiler, kendilerine kötü referans olunacağı, haksız tutanaklar tutulmak suretiyle işten çıkarılacağı korkusu ile ileride girecekleri iş yerlerinde ve iş görüşmelerinde sorun yaşamaktan çekinmektedirler. İşten çıkış kodları bu konuda duyulan en büyük endişelerden biridir. İşçiyi, istifa etmeye zorlamak ile ilgili detaylar…
İstifaya Zorlanan İşçinin Hakları Nelerdir?
Haklı bir neden olmaksızın istifa eden işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanmaz. Ancak uygulanan baskı ve telkinlerin neticesinde istifa etmek zorunda kalan işçi bakımından durum daha farklıdır. Zira böyle zamanlarda işçinin iradesi istifaya yönelik olmadığından irade sakatlığından bahisle işçinin kendi el yazısı ile oluşturduğu ve imzaladığı bir istifa dilekçesinin geçersizliğinden bahsedebiliriz. Bu durumda işçinin öncelikle iradesinin istifaya yönelik olmadığını ancak baskı altında zorla istifa ettiğini ispat etmesi gerekecektir.
Ayrıca istifa dilekçesinin içeriği de bu anlamda önem arz eder. Örneğin yalnızca kişisel nedenlerle, kendi isteğimle işten ayrılıyorum gibi genel geçer ifadeleri barındıran istifa dilekçelerinin asıl gerekçelerinin dava dilekçesinde açıklanabileceği Yargıtay kararları ile de sabittir.
Dolayısıyla istifaya zorlanan işçi ya iradesinin sakatlandığını ispat edecek ya da istifa dilekçesinde yazılan hususların detayını açıklayacaktır. Yine işçinin tüm haklarını aldığını belirten ibranameler de ödeme belgesi olmaksızın imza altına alınan belgeler olduğundan geçerli kabul edilmez.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 30.03.2015 tarihli kararı şu şekildedir:
“Yerel mahkemece, irade fesadı iddiasının ispatlanamadığına hükmedilmişse de, ifadelerine başvurulan davacı tanığıyla birlikte, davalı tanıklarından …’nın da “…işyerinde istifa edildiğinde haklarının ödeneceği yönünde benimde duyumum olmuştur, istifa et haklarını vereceğiz şeklinde bazı duyumlarım oldu, ancak bizzat kime söylendiği yönünde bir bilgim yoktur, içerde konuşulanlardan dolayı biliyorum. İşyerinde ayrıca istifa etmezsen sonraki çalışılacak yerlerde kötü referans olunacağı veya iyi referans verilmeyeceği yönünde telkinler de vardı, …” şeklindeki beyanlarıyla, davacının istifa dilekçesini baskı altında imzaladığını teyit etmiş durumdadır.
O halde, mahkemece, davacının istifa dilekçesini iradesi fesada uğratılmak suretiyle imzaladığı ve istifanın geçersiz hale geldiği kabul edilerek kıdem ve ihbar tazminatlarının hüküm altına alınması gerekirken yazılı ve yanılgılı değerlendirme ile reddine karar verilmesi hatalıdır.
Şu halde yukarıda anılan Yargıtay kararından da görüleceği üzere, istifa etmezsen sonraki çalışılacak yerlerde kötü referans olunacağı veya iyi referans verilmeyeceği yönünde telkinler istifayı geçersiz kılacak olup, işçi lehine kıdem ve ihbar tazminatına hükmedilecektir.
Yani başka bir iş yerinde iş bulamayacağı korkusu ile istifa etmek zorunda kalan işçi bunu ispat edebilirse koşulların oluşması halinde kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazanacaktır.
İstifaya Zorlanan İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
İşçi kendisi istifa etmiş olsa dahi istifası haklı nedene dayanıyorsa işsizlik maaşına hak kazanabilir. İşten çıkış kodu nedeni ile ilk etapta işsizlik maaşı başvurusu işkur tarafından reddedilse bile, yasal süreç neticesinde feshin haklı nedene dayandığı ispat edilebilirse işçi, işsizlik maaşını alabilecektir.