Çin’in Wuhan şehrinde 2019 Aralık ayında çıkan ve tüm dünyaya yayılan Koronavirüs (COVID-19) uluslararası bir sorun haline gelmiş ve 11 Mart 2020 itibariyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından “pandemi” olarak nitelendirilmiştir. İşte alternatif olarak koronavirüs kapsamında çalışma yöntemleri hakkında bilgiler.
Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği’ne göre; “Enfekte olmuş bir kişi ile doğrudan temas yoluyla veya bir vektör, hayvan, ürün veya çevreye maruz kalma gibi dolaylı yollardan veya bulaşıcı madde ile kirlenmiş olan sıvı alışverişi yolu ile insandan insana bulaşan, bir mikroorganizma veya onun toksik ürünlerine bağlı olarak ortaya çıkan hastalık” olarak ifade edilmiştir. Yönetmelik’te belirtilen MERS ve SARS koronavirüs temelli olduğundan COVID-19 kaynaklı koronavirüsünde bulaşıcı hastalık olarak tanımlanmaktadır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı uyarınca, işveren genel olarak çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3/ö. Maddesine göre; “İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalar” olarak tanımlanmıştır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’ne göre, işverenlerin çalışma ortamına ilişkin hijyen koşulları ile çalışanların kişisel hijyen alışkanlıklarından kaynaklanabilecek tehlikelerin risk değerlendirmesi yaparken göz önüne alması ve oluşabilecek riskleri engellemek adına gerekli önlemleri alması gerekmektedir.
İş İlişkisinin Devamı Bakımından Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?
Peki, koronavirüs kapsamında çalışma yöntemleri nelerdir, şimdi bu konuya değinelim.
1. Uzaktan Çalışma Yapılması (Evden Çalışma)
Salgının daha hızlı yayılmasını engellemek için uzmanlarca tavsiye edilen ilk uygulama sosyal izolasyondur. İşyerinde yapılan üretim faaliyetine fiziken katkısı sağlamayan çalışanların uzaktan çalışma yöntemine geçirilmesi atılabilecek önemli adımlardan biridir. Uzaktan çalışma, mevzuatta düzenlendiği şekliyle işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.
Uzaktan çalışma kapsamında çalışacak personellerin evlerinde görevlerini ifa etmeleri sırasında iş ile ilgili geçirecekleri her türlü kaza, iş kazası niteliğinde değerlendirileceğinden işverenlerin bu konuda çalışanları ayrıntılı bir şekilde bilgilendirmeleri gerekmektedir.
2. Toplu İzin ve Yıllık İzin Uygulaması
İşçi, 1 yıllık çalışmasını tamamlaması halinde 14 günlük yıllık izne hak kazanmaktadır. Yıllık izin süreleri işçinin işyerindeki çalışma süresine göre belirlenmektedir. İşveren yönetim hakkı kapsamında işçilerin birikmiş yıllık izin alacaklarını kullandırabilecektir. Henüz yıllık izne hak kazanmamış olan işçiler bakımından avans mahiyetinde yıllık izin kullandırılması mümkün olabilir.
3. Ücretsiz İzin Uygulaması
4857 Sayılı İş Kanunu’nda ücretsiz izin uygulaması yalnızca istekleri üzerine kadın çalışana analık izninin bitiminden itibaren ve 3 yaşından küçük bir çocuğu evlat edinen eşlerden birine 6 ay süreyle ücretsiz izin verilmesi ve yıllık iznini işyerinin bulunduğu mahal dışında kullanacağını belgeleyen çalışana 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilmesi durumları bakımından düzenlenmiştir. Ancak bu iki durum dışında iş sözleşmesi taraflarının karşılıklı yazılı mutabakata varması halinde ücretsiz izin uygulaması ile iş sözleşmesinin askıya alınması da mümkün olmaktadır.
Bu noktada belirtilmesi son derece önemli olan husus, işverenin tek başına vereceği bir kararla ücretsiz izin uygulamasına gidemeyecek olmasıdır. Yani, işveren ancak çalışanın açık rızası olur ise çalışanı ücretsiz izne çıkarabilecektir. Keza bu durum Yargıtay içtihatları kapsamında iş sözleşmesinin eylemli feshi olarak nitelendirilmektedir. İşçilerin onayı alınmaz ise işe iade davası ile karşılaşılması söz konusu olabilir. Çalışanların ücretsiz izin için onayı bulunmadığı takdirde ise çalışanlara ücretli izin verilmesi, toplu izin uygulamasına gidilmesi veya uzaktan çalışma yaptırılması seçenekleri değerlendirilebilir.
Ayrıca; Koronavirüs ve benzeri salgınlarda çalışanların hakları yazımızı da inceleyebilirsiniz. covid 19 kapsaminda çalışma saatleri, Koronavirüs kapsamında yapılan çalışmalar gibi ve koronavirüs kapsamında çalışma konularında genel sorularınız olduğunda hukuk büromuzdan danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.