İşçi işyerinde işini idame ederken hastalanma tehlikesinin ortaya çıkması durumunda hem belirli hem de belirsiz süreli iş sözleşmesini derhal feshedebilme hakkına sahiptir. 4857 sayılı İş Kanununun M. 24/I-a hükmüne göre, “İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa” işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilecektir. İşte, Koronavirüs ve Benzeri Salgın Hastalık Halinde Çalışanın Hakları…
İşçinin Rızası Olmaksızın Ücretsiz İzne Çıkarılması Mümkün Müdür?
4857 Sayılı İş Kanunda da belirtildiği üzere ücretsiz iznin tek taraflı işverenin rızası ile gündeme gelmesi mümkün değildir. Ücretsiz izin için işçinin ve işverenin mutabık olması yani işverenin işçinin rızasını alması gerekiyor. İşveren işçisini, rızasını almadan ücretsiz izne gönderdiği takdirde, işçi iş akdini haklı nedenle feshedebiliyor. Uygulamada işverenlerin, çoğu kez, tek taraflı olarak işçileri ücretsiz izne çıkarttığına rastlanmaktadır.
Kuşkusuz, çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik ancak işçinin onayı alınarak hayata geçirilebileceğinden, bu uygulama, söz konusu işçilerin iş güvencesi hükümlerine tabi olup olmamasına göre kötü niyetli, geçersiz veya haksız fesih sayılacaktır. İşverenin, işçileri ücretsiz izne çıkarmak istemesinde geçerli bir nedeni varsa, işveren, bunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshetme yoluna gidebilecektir.
Karantina Altında Olan İşçilerin Maaşı Ödenir Mi?
Mevcut Koronavirüs için hastalığın semptomu kişide olmasa dahi, yurt dışından yeni gelen kişilerin 14 gün boyunca evlerinden çıkmaması isteniyor. Aile Sağlığı Merkezlerinden konu ile ilgili işçi rapor talebinde bulunabiliyor. Daha sonra ise 14 gün evde istirahat raporu alan bir işçi, SGK’dan 12 günlük rapor parasını alabilecektir.
İş Yerinin Kapanması veya İşe Ara Verme Durumu Söz Konusu Olur İse Bu Durumda Ne Olacak?
Ayrıca; iş yeri faaliyetinin durması ya da duraksaması durumunda, kısa çalışma ödeneği gündeme gelecektir. İş faaliyetlerinin Koronavirüs nedeniyle 4 hafta boyunca kısmen ya da tamamen durması halinde, 3 ayı aşmamak üzere, işçilere ücret ve genel sağlık sigortası desteği yapılıyor.
Uzaktan Çalışma Yapılması Halinde İşçinin Maaşı Eksik mi Verilecek?
Ayrıca; uzaktan çalışma hususu, 2016 yılında İş Kanununun 14. maddesinde ele alınmıştır. Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. Dördüncü fıkraya göre işçi ile işveren arasında yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır. Öyle ki; uzaktan çalışma esnasında, işçinin geçirdiği kazalar bile iş kazası kapsamında yer alıyor. Uzaktan çalışma yapan bir işçinin maaşı, tıpkı iş yerindeymiş gibi ödenmesi gerekiyor.
İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Nedir?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 maddesi çalışmaktan kaçınma hakkını ele almaktadır. Buna göre iş yerinde, ciddi bir tehlike ile karşılaşan işçinin, çalışmaktan kaçınma hakkı gündeme gelecektir. İşçi böyle bir durumla karşı karşıya kaldığında durumu, tutanakla işverenine bildirim yapmakla yükümlüdür. Devamında ise işveren, işçiye bu hakkı tanıyabilir. İşverenin, tehlike geçene kadar çalışamayan işçinin ücretini ödemekle yükümlüdür.
Çalışanın hakları: Koronavirüs sebebiyle işçinin işten çıkarılması gündeme gelirse işçinin tazminat hakları bakidir. Çünkü haksız bir iş akdi feshi söz konusu olacaktır ve işçi işçilik haklarının tamamını işverenden talep edebilir. İşyeri kapatılsa da, iş akdi feshedilse de işçilik alacaklarını talep edebilecektir. Çünkü söz konusu fesih haklı bir fesih değildir.
Koronavirüs tüm dünyada pandemi ilan edilmiş salgın bir hastalık türü haline gelmiş ve hastalığı kapan kişinin belirli koşullara sahip değil ise iyileşmesi söz konusudur. Dolayısıyla işçinin hastalığa yakalanması durumunda işten çıkarılması hukuka ve insan haklarına aykırıdır. Koronavirüs salgını işveren tarafından haklı iş akdi feshi sebebi değildir. Bu kişilerin öncelikle iyileşmesinin beklenmesi gerekiyor.
İş Yerinin Devlet Tarafından Verilecek Olan İdari Kararla Geçici Süre Kapatılması Halinde İşçi İş Sözleşmesini Feshedebilir mi?
4857 Sayılı İş Kanunu, işçinin çalıştığı iş yerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması halinde işçi için de fesih hakkı tanıyor. Fesih hakkı işçi tarafından kullanılsa da işverenin bir haftalık süreye ilişkin yarım ücret ödeme yükümlülüğü var. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
Karantina İlan Edilmesi Halinde İş Sözleşmelerinin Durumu Ne Olacak?
4857 Sayılı İş Kanununda geçen zorlayıcı sebeplerden biri olarak değerlendirilebilecek karantina hali söz konusu olduğunda, bu sürenin bir haftadan uzun olması halinde işçilerin iş sözleşmelerinin feshi gündeme gelecektir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki, bu bir haftalık süre içinde işverenin yarım ücret ödeme yükümlülüğü vardır. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
Evden Çalışmaya Geçildiği Halde, İşçinin Yol ve Yemek Ücreti Hakları Ne Olacak?
Yemek ücreti işçi ile işveren arasında akdedilen iş sözleşmesinde veya işyeri uygulaması haline gelmiş ise işin nerede görüleceğinden bağımsız şekilde, ücretin parçası olarak kararlaştırılmış sayılır ve evden çalışma halinde dahi kesilmemesi gerekir. Yine ulaşım yardımı da iş sözleşmesinde yahut uygulama ile ücretin bir parçası olarak veriliyorsa evden çalışma halinde dahi kesilmemesi gerekir.
Salgın hastalıklarda çalışanın hakları nelerdir gibi ve benzeri konularda sorularınız olduğunda hukuk büromuzla iletişime geçerek danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.