Boşanma davasının önemli etkenlerinden biri de manevi ve maddi tazminatların hükmedilmesidir. Taraflara şartların varlığı halinde boşanma davasında gerekli görüldüğü takdirde mahkeme maddi veya manevi tazminat ödenmesine karar verebilecektir. İşte, boşanmada tazminat hakkında ve maddi ya da manevi tazminat hakkında tüm ayrıntılı bilgiler..
Boşanma Davasında Maddi Tazminat Nedir?
Boşanmada tazminat denildiğinde maddi tazminat nedir? tarafların açmış olduğu boşanma davasında diğer eşe göre daha az kusurlu olan veya hiç kusuru olmayan eşe ödenmesine hükmedilen tazminat türüne maddi tazminat denir. Maddi tazminatı boşanma da kusurlu olan eşten istenilen tazminat olarak da belirtebiliriz.
Eşlerin maddi tazminatı boşanma davası sırasında talep edebileceği gibi boşanma davasının sonucunda da talep etme hakkı vardır. Davanın sonunda talep etmeye karar veren eşin ayrı bir dava açarak maddi tazminat talebini ileri sürebilir.
İlgili Alan: Boşanma Avukatı
Maddi Tazminatın Talep Edilebilmesi İçin Hangi Şartlar Aranır?
Öncelikle eşlerin boşanmış olması gerekir. Eğer dava sırasında talep edilmiş ise dava devam ederken de talep değerlendirilebilir ya da davanın sonunda değerlendirilmesi için talep bekletilir. Böyle bir durumda da davanın sonunda boşanmalarına karar verilmesi gerekir. Zira evlilikleri devam eden boşanamayan eşler arasında maddi tazminata karar verilmez.
Bir diğer şart ise maddi tazminatın talep edilmesidir. Eşlerden biri maddi tazminatı talep etmediği takdirde mahkemece tazminatın verilmesine re’sen yani tarafların talepleri olmadan kendiliğinden karar verilmez.
Üçüncü şart olarak da bu tazminatı talep eden eşin boşanma da kusursuz olması ya da diğer eşe nazaran daha az kusuru olması aranır. Boşanmada kusurlu olan eş diğer eşten maddi tazminat talep edemez.
Son olarak aranan dördüncü şart ise maddi tazminatı talep eden eşin evlilik birliği içerisinde var olan menfaatinin boşanmayla birlikte zarar uğraması ve zedelenmiş olması aranır. Eşin menfaatinin zedelenmesine; evlilikte gördüğü maddi desteğin artık göremeyecek olması, eşinin sigortasından yararlanamayacak olması, evli kalınsaydı eşine kalacak olan miras hakkını kaybedecek olması, boşanma sebebiyle yeni bir hayata başlayacak olması ve bunun için paraya ihtiyaç duyması gibi durumları örnek olarak gösterebiliriz. Bu gibi durumlarda da menfaati zedelenen ve zarara uğrayan eş diğer eşten maddi tazminat talep edebilecektir. Burada önemli olan boşanma ile zarar arasında bir nedensellik bağının kurulmasıdır.
Ayrıca maddi tazminat boşanma davasından sonra talep edilecek ise boşanma kararı verilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde davasının açılması gerekir. Dolayısıyla ayrı bir dava açarak maddi tazminat talep edecek kişinin 1 yıllık zamanaşımı süresine dikkat etmesi gerekiyor.
Maddi Tazminat Nasıl Belirlenebilir?
Tazminatın belirlenebilmesindeki en önemli nokta yukarıda da belirttiğimiz gibi eşler arasındaki kusur oranlarıdır. Boşanma sebeplerinde kusursuz olan ya da diğer eşe nazaran daha az kusuru olan kişi tarafından kusurlu olan eşten talep ettiği maddi tazminatın belirlenmesinde tabi ki kusur oranlarına bakılması gerekiyor.
Bununla birlikte aynı zamanda eşlerin ekonomik durumlarına da bakılması lazım. Zira eşlerin ödeme gücüne göre tazminat tutarına karar verilmesi gerekir. Dolayısıyla eşlerin ekonomik ve sosyal durumu araştırılarak ödeyebileceği bir maddi tazminata karar verilir.
Eşlerin kusur oranları ve ekonomik durumlarının yanı sıra evli kaldıkları süre de göz önünde tutulur. Zira evlilik birliğinin süresine bağlı olarak da tazminat miktarı değişkenlik gösterebilir. Ayrıca eşlerin yaşları, meslek grupları, çalışma hayatlarına da tazminat tutarının belirlenmesinde göz önünde bulundurulan hususlardır.
Maddi Tazminat Nasıl Ödenir?
Mahkemece eşler arasında maddi tazminatın ödenmesine karar verildikten sonra nasıl ödeneceği hususunda da karar verilir. Zira ödemenin nasıl yapılacağı konusu da önem arz eder. Mahkeme maddi tazminatı farklı birkaç şekilde ödenmesine karar verebilir. Bunlardan ilki toplu şekilde ödenmesidir. Eşe karşı bir kere de toplu halde ödeme yapılması kararlaştırılabilir.
Ayrıca toplu ödemenin aksine irat şeklinde de ödenmesine karar verilebilir. İrat şeklindeki ödeme dönemsel bir gelir getirme şeklidir. Yani irat; toplu bir şekilde olmayıp tazminatın belirli zamanlarda ödenmesi durumudur. Ancak irat şeklinde ödenmesine karar verilen maddi tazminat, eşlerden birinin ölmesiyle veya tazminatı alan eşin yeniden evlenmesiyle ortadan kalkar. Ayrıca eşlerin ekonomik durumlarında değişiklik olmasında da irat şeklinde ödenen maddi tazminatın azaltılması ya da arttırılması talep edilebilir.
Boşanma davasındaki maddi tazminatın tüm hukuki durumlarını inceledikten sonra bu tazminatın nerede ve ne şekilde düzenlendiğini de bilmek gerekir.
Maddi Tazminatın Hukuksal Dayanağı Nedir?
Türk Hukukunda maddi tazminat Medeni Kanun’un 174. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre;
“Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.”
Aynı zamanda ödeme biçimleri de yasal olarak düzenlenmiştir. Medeni Kanun’un 176. maddesinde nasıl ödenebileceği belirtilmiştir. Maddeye göre;
“Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.”
Son olarak da zamanaşımı süreside yine Medeni Kanun’un 178.maddesinde belirtilmiştir. Maddeye göre;
“Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.”
Boşanma davasında hükmedilen bir diğer tazminat türü ise manevi tazminattır. Maddi tazminatı gibi manevi tazminatta eşler arasında talep edilebilir.
Boşanma Davasında Manevi Tazminat Nedir?
Peki, boşanmada tazminat dendiğinde manevi tazminat nedir? Manevi tazminattaki durum maddi tazminattaki durumdan biraz farklıdır. Burada eşlerin kişilik haklarına yapılan bir saldırının varlığı aranır. Kişilik haklarına saldırılan eş tarafından talep edilen tazminata manevi tazminat denir.
Boşanma davasının her aşamasında manevi tazminat talep edilebileceği gibi davanın sonunda da ayrı bir dava açılarak manevi tazminat istenilebilir. Ancak burada yine zamanaşımı süresine dikkat etmek gerekir. Boşanma davasından sonra 1 yıl içerisinde ayrı bir dava açarak tazminat talebi ileri sürülmelidir. Zira 1 yıl içinde dava açılmadığı takdirde dava hakkı zamanaşımına uğrar.
Manevi Tazminatın Talep Edilebilmesi İçin Hangi Şartlar Aranır?
Eşler arasında boşanmaya sebep olan durumların eşlerden birinin kişilik haklarını zedeleyen nitelikte olması gerekir. Bu şartın dışında aranan birçok şart maddi tazminat şartlarına paralellik gösterir. Yani hemen hemen aynı şartlar manevi tazminatın talep edilebilmesi için de geçerli olacaktır. Öncelikle yine eşlerin boşanmış olmaları gerekir. Yine manevi tazminat için talepte bulunulması gerekir. Tazminatı talep eden eşin boşanmada kusursuz olması veya diğer eşe göre daha az kusuru olması da aranan şartlardan birisidir.
Manevi Tazminat Nasıl Belirlenir?
Öncelikle mahkeme manevi tazminat talep eden eşin gerçekten kişilik haklarına bir saldırının yapılıp yapılmadığını, kişilik haklarının ihlal edilip edilmediği ve eşin manevi olarak üzüntü yaşayıp yaşamadığını detaylı bir şekilde inceler. Mahkeme eşin manevi sarsıntı yaşadığını ve boşanma sebeplerinin gerçekten kişilik haklarını zedelediğine kanaat getirirse o zaman manevi tazminatın ödenmesine karar verir.
Manevi tazminat tutarının belirlenmesindeki durumlar maddi tazminattaki durumlar ile aynıdır. Yine eşlerin; ekonomik ve sosyal durumları, ödeme güçleri, kusur oranları ve kişilik haklarına yapılan saldırının niteliğine de bakılarak karar verilir.
Manevi Tazminat Nasıl Ödenir?
Ayrıca; Manevi tazminat, maddi tazminattan farklı olarak tek bir biçimde ödenmesi gerekir. Manevi tazminatı ödemesine karar verilen eş tarafından toplu halde bir ödeme yapılır. Maddi tazminattaki gibi irat biçiminde ödenmesine karar verilemez.
Manevi Tazminatın Hukuksal Dayanağı Nedir?
Manevi tazminat Türk Hukukunda Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Medeni Kanun’un 174. maddesinde;
“Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
şeklinde ifade edilmiştir.
Ayrıca manevi tazminatın irat şekilde ödenmesine karar verilemeyeceği de 176.maddesinde açıkça belirtilmiştir. TMK.’nın 176/2. maddesinde; “Manevî tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez.” şeklinde açıklanmıştır.
Ve son olarak zamanaşımı süresi de yine TMK’nın 178.maddesinde belirtilmiştir. Maddeye göre;
“Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.”
şeklinde aynı maddi tazminattaki zamanaşımı süresi 1 yıl olarak belirtilmiştir.
Anlaşmalı Boşanma Davalarında Maddi ve Manevi Tazminat
İşte, anlaşmalı boşanmada tazminat ( maddi ve manevi tazminat ) hakkında bilgiler: Anlaşmalı boşanma davalarında taraflar boşanmanın neticelerine ilişkin olarak mutabakata varmış olmalıdırlar. Bu durumda mutabakat sağlanan hususlar anlaşmalı boşanma protokolü ile imza altına alınacak ve Mahkemeye ibraz edilecektir. Maddi ve manevi tazminat ödenip ödenmeyeceği, ödenecek bunun miktarının ne olacağı konularında eşler özgürce karar verebileceklerdir. Tarafların ortak kararı boşanma protokolüne yazılacak ve mahkemeye sunulacaktır.
Boşanma İle İlgili İlginizi Çekebilecek Makaleler
Boşanmada Düğün Takıları (Ziynet Eşyaları)
Boşanma Davası İle İlgili Sorular ve Cevapları
Yurtdışında Boşanmanın Türkiye’de Tanınması
Alkol veya Uyuşturucu Bağımlılığı Boşanma Sebebi Olur Mu?
Boşanma Sebepleri ve Kadına Yönelik Şiddet
Nişan Bozulması Tazminat Davası
Boşanma Davasında Alınan Tedbirler
Aldatma(Zina) Sebebi İle Boşanma Davası Hakkında Bilinmesi Gerekenler?
Ayrıca; boşanmada tazminata itiraz, boşanmada tazminat taksitlendirilirmi, boşanmada tazminat nasıl alınır, boşanmada tazminat ne kadar, boşanmada tazminat davası, boşanmada tazminat miktarı neye göre belirlenir, boşanmada tazminat ne zaman ödenir gibi ya da benzeri sorularınız varsa bu konularda da hukuk büromuzun boşanma avukatı ile iletişime geçerek danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.